Akt konfederacji warszawskiej 1573 – fundament polskiej tolerancji religijnej
W ubiegłym tygodniu na zaproszenie RODM Białystok w Zespole Szkół Handlowo-Ekonomicznych w Białymstoku wystąpiła pani dr hab. Marzena Liedke z prelekcją na temat aktu Konfederacji Warszawskiej 1573.
Wykład dotyczył okoliczności powstania, uchwalenia i realizacji postanowień aktu Konfederacji Warszawskiej w 1573 r. oraz naświetlił jego znaczenie dla praktyki tolerancji wyznaniowej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI w. Podczas prelekcji podkreślono rolę aktu w utrzymaniu porządku i bezpieczeństwa w kraju w trudnym określenie bezkrólewia, a tym samym wskazano na dojrzałość polityczną przedstawicieli elit rządzących, którzy dla osiągnięcia tego celu postanowili nie tylko nie wzniecać, ale także karać próby naruszenia pokoju religijnego. Tolerancja wyznaniowa wynikająca z aktu konfederacji warszawskiej dotyczyła jednak głównie szlachty i tylko wyznań chrześcijańskich.
Nie będąc aktem tolerancji religijnej sensu stricto treść uchwał konfederacji stwarzała ramy prawne dla jej faktycznej realizacji w czasie, kiedy wiele krajów europejskich było targanych konfliktami na tle wyznaniowym.
Zdjęcie: Akt konfederacji warszawskiej w zbiorach Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
Wagę tych postanowień doceniono także współcześnie na arenie międzynarodowej, wpisując w 2003 r. akt Konfederacji warszawskiej na listę dziedzictwa archiwalnego, bibliotecznego i muzealnego „Pamięć Świata” (UNESCO).